Publikacja pokonferencyjna „Ku niepodległości.
  Polskie i irlandzkie drogi do suwerenności”

Publikacja pokonferencyjna „Ku niepodległości. Polskie i irlandzkie drogi do suwerenności”.

Kolejna, trzecia już, publikacja stanowiąca efekt międzynarodowej konferencji historycznej o dziejach Polski i Irlandii u progu niepodległości obu państw i narodów.

        Najlepiej przedstawia książkę wstęp Redaktorów tomu.

Książka, którą oddajemy w ręce Czytelników jest trzecią już publikacją będącą owocem ścisłej współpracy pomiędzy Fundacją Kultury Irlandzkiej i Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Stanowi ona pokłosie międzynarodowej konferencji zorganizowanej w Poznaniu jesienią 2018 r. z udziałem polskich i irlandzkich badaczy przeszłości. Problematyka dwóch wcześniejszych konferencji ogniskowała się wokół wspólnych wątków historii Polski i Irlandii ^[1] oraz setnej rocznicy irlandzkiego Powstania Wielkanocnego z 1916 r.^[2] Tym razem organizatorzy chcieli podjąć refleksję nad drogami i wydarzeniami, które doprowadziły Polaków i Irlandczyków do odzyskania niepodległości w latach 1914-1922. Celem spotkania było zrekonstruowanie okoliczności, przypomnienie bohaterów, a także wskazanie podobieństw i różnic w odradzaniu się państwowości polskiej i irlandzkiej po zakończeniu I wojny światowej. Trwający od pewnego czasu cykl rocznicowych obchodów zwiększał społeczne zainteresowanie tymi procesami.

Do udziału w konferencji przedstawiciele Fundacji Kultury Irlandzkiej i Instytutu Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza zaprosili nie tylko historyków reprezentujących środowiska akademickie. W trakcie dwudniowych obrad liczne grono gości mogło wysłuchać także muzealników, publicystów, działaczy społecznych oraz przedstawicieli organizacji kulturalnych. Zakres poruszanych przez nich zagadnień był bardzo szeroki. Konferencyjne wystąpienia dotyczyły takich kwestii jak strategie i formy działalności narodowej Polaków w XIX i XX w. (P. Matusik), rola kultury w podtrzymywaniu tożsamości narodowej (C. Scuffil, C. O Seireadain), wkład kobiet i wybitnych przywódców w walkę obu narodów o niepodległość (L. Gillis, P. Okulewicz), skala i znaczenie wysiłku zbrojnego (P. O’Brien, R. Rydz, J. Łuczak) oraz patriotycznej działalności polskiej i irlandzkiej diaspory (K. Marchlewicz).

Teksty zebrane w niniejszej książce odzwierciedlają bogactwo konferencyjnych rozważań i wątków. Nie wszystkie mają charakter stricte naukowy. Obok artykułów odwołujących się do najnowszej literatury, różnorodnego materiału źródłowego i własnych badań autorów, publikujemy też teksty wystąpień informacyjnych i popularyzatorskich. To zabieg celowy, wynikający z zamysłu organizatorów, którym zależało na dotarciu z historycznym przekazem do stanowiącej większość konferencyjnej publiczności młodzieży. Niniejszą publikacją chcemy poszerzyć krąg oddziaływania i ogarnąć nim także tych, którzy w listopadzie 2018 r. nie mogli dotrzeć do Instytutu Historii UAM.

Podobnie jak dwie poprzednie konferencje, również tą życzliwym patronatem objęły Ambasada Irlandii w Warszawie i Honorowy Konsulat Irlandii w Poznaniu. Poznańskie obrady zaszczyciła wystąpieniem Jej Ekscelencja Ambasador Irlandii pani Emer O’Connell, a specjalnym przesłaniem pan Konsul Artur Sikora. Organizatorzy serdecznie dziękują im za przychylność wobec wspólnych przedsięwzięć Fundacji Kultury Irlandzkiej i Instytutu Historii UAM. Podziękowania należą się też władzom Wydziału Historycznego i Instytutu Historii UAM za gościnę w murach nowej siedziby na Morasku, Fundacji Kultury Irlandzkiej i jej Mecenasowi, Santander Bank Polska S.A., za hojną dotację, która umożliwiła pokrycie finansowych kosztów konferencji i wydania tej książki. Szczególne wyrazy wdzięczności kierujemy do pani Ewy Kucharskiej za jej kilkuletnie już bezinteresowne wsparcie artystyczne, któremu niniejsza książka (i sama konferencja) zawdzięczają swoją zewnętrzną oprawę. Dzięki staraniom Prezesa Fundacji Kultury Irlandzkiej pana Krzysztofa Schramma oraz Wiceprezes Fundacji pani Justyny Mazurek-Schramm, uczestnicy konferencji mogli także zapoznać się z wystawami Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego (WMW) i Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 (MPW). Dyrektor WMW pan Jarosław Łuczak i Kierownik MPW pan Marcin Wiśniewski wzięli udział w obradach, przedstawiając interesujące informacje dotyczące zbiorów kierowanych przez siebie placówek.

Wszystkim prelegentom, patronom, sponsorom oraz uczestnikom konferencji raz jeszcze serdecznie dziękujemy w imieniu własnym i naszych partnerów z Fundacji Kultury Irlandzkiej. Wierzymy, że – podobnie jak dwie poprzednie – i ta książka pozwoli wszystkim zainteresowanym rozszerzyć perspektywę spojrzenia na skomplikowane dzieje Irlandii i Polski.

         Krzysztof Marchlewicz i Adam Kucharski 

Zawartość:

Wstęp

Inauguracyjne przemówienie J.E. Ambasador Irlandii Emer O’Connell

List Konsula Honorowego Irlandii w Poznaniu Artura Sikory

Przemysław Matusik, Polskie strategie narodowe w XIX wieku

Catherine Scuffil, Odrodzenie Celtyckie – fundament narodu

Cuan Ó Seireadáin, Wojownicy kultury. Z badań nad działalnością organizatorów Ligi Gaelickiej

Piotr Okulewicz, Kręte drogi Józefa Piłsudskiego do niepodległości w latach I wojny światowej

Liz Gillis, Zaczyna się rewolucja. Kobiety i walka na rzecz irlandzkiej wolności 1917-1921

Romuald Rydz, Narodziny sił zbrojnych niepodległej Polski jesienią 1918 roku

Paul O’Brien, Irlandzkie Siły Obronne: krótka historia

Jarosław Łuczak, Wojska Wielkopolskie

Krzysztof Marchlewicz, Emigracja polska i irlandzka w procesach niepodległościowych z lat 1914-1921